BIOS i UEFI to kluczowe elementy każdego komputera, które pełnią funkcję mostu między sprzętem a systemem operacyjnym. Jeśli chcesz zrozumieć, czym są, jakie są ich różnice i jak wejść do BIOS-u w urządzeniach takich marek jak ACER, ASUS, DELL, HP, LENOVO czy APPLE, ten artykuł jest dla Ciebie.
Czym jest BIOS?
BIOS (Basic Input/Output System) to podstawowe oprogramowanie zapisane na niewielkiej pamięci w płycie głównej komputera. BIOS uruchamia się jako pierwszy, gdy włączasz komputer, sprawdzając, czy wszystkie podzespoły działają poprawnie, a następnie ładuje system operacyjny.
Główne cechy BIOS-u:
- Oparty na interfejsie tekstowym (nie graficznym).
- Obsługuje ograniczoną liczbę funkcji.
- Może obsługiwać dyski o pojemności do 2 TB.
- Jest starszym standardem, który został stopniowo wypierany przez UEFI.
Czym jest UEFI?
UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) to nowsza wersja oprogramowania BIOS, zaprojektowana z myślą o nowoczesnych komputerach. Jest bardziej zaawansowana technologicznie i oferuje szerszą funkcjonalność.
Główne cechy UEFI:
- Interfejs graficzny z obsługą myszy i klawiatury.
- Możliwość obsługi dysków o pojemności powyżej 2 TB.
- Szybsze uruchamianie systemu dzięki funkcji Fast Boot.
- Lepsze zabezpieczenia, np. Secure Boot, chroniące przed złośliwym oprogramowaniem.
- Rozszerzone opcje konfiguracji sprzętu.
Różnice między BIOS a UEFI
| Funkcja | BIOS | UEFI |
|---|---|---|
| Interfejs | Tekstowy | Graficzny z obsługą myszy |
| Obsługiwane dyski | Do 2 TB | Powyżej 2 TB |
| Szybkość uruchamiania | Wolniejsze | Szybsze |
| Zabezpieczenia | Brak nowoczesnych mechanizmów | Secure Boot, lepsza ochrona |
| Nowoczesność | Starsza technologia | Nowszy standard |
Jak wejść do BIOS-u/UEFI w laptopach różnych producentów?
Każdy producent laptopów może przypisać inną kombinację klawiszy do wejścia do BIOS-u lub UEFI. Poniżej znajdziesz szczegóły dla popularnych marek:
ACER
- Klawisz: F2 lub Del
- Kiedy nacisnąć: Zaraz po włączeniu laptopa, gdy pojawi się logo ACER.
ASUS
- Klawisz: F2
- Alternatywa: Del (w niektórych modelach)
- Kiedy nacisnąć: Natychmiast po uruchomieniu komputera.
DELL
- Klawisz: F2
- Alternatywa: F12 (dla menu startowego)
- Kiedy nacisnąć: Po włączeniu laptopa, zanim pojawi się logo DELL.
HP
- Klawisz: F10
- Alternatywa: Esc (do wywołania menu, z którego wybierzesz BIOS Setup)
- Kiedy nacisnąć: Od razu po włączeniu urządzenia.
LENOVO
- Klawisz: F2
- Alternatywa: Novo Button (mały przycisk obok wejścia zasilania, uruchamia menu systemowe)
- Kiedy nacisnąć: Zaraz po włączeniu laptopa lub po użyciu Novo Button.
Jak wejść do BIOS/UEFI z poziomu Windows 10 i 11?
W systemach Windows 10 i 11 możesz łatwo wejść do BIOS/UEFI bez konieczności wciskania klawiszy przy uruchamianiu komputera. Wystarczy wcisnąć SHIFT po czym wybrać start i uruchom ponownie lub skorzystać z opcji dostępnych w ustawieniach systemowych:
- Otwórz Ustawienia:
- Kliknij przycisk Start i wybierz Ustawienia (ikonka koła zębatego).
- Alternatywnie, użyj skrótu klawiaturowego Win + I.
- Przejdź do opcji uruchamiania zaawansowanego:
- Wybierz Aktualizacja i zabezpieczenia (w Windows 10) lub System > Odzyskiwanie (w Windows 11).
- Kliknij Odzyskiwanie, a następnie w sekcji Uruchamianie zaawansowane wybierz Uruchom ponownie teraz.
- Wejdź do UEFI Firmware Settings:
- Po ponownym uruchomieniu komputera zobaczysz niebieski ekran opcji rozruchowych.
- Wybierz kolejno: Rozwiąż problemy > Opcje zaawansowane > Ustawienia oprogramowania układowego UEFI.
- Kliknij Uruchom ponownie, aby przejść do BIOS/UEFI.
Dzięki tej metodzie możesz wygodnie dostać się do BIOS/UEFI bez konieczności martwienia się o moment wciskania klawiszy podczas rozruchu komputera. To szczególnie przydatne w przypadku laptopów z funkcją szybkiego rozruchu, gdzie tradycyjna metoda może być trudna do zastosowania.
APPLE (Mac)
Komputery Apple nie posiadają tradycyjnego BIOS-u lub UEFI, ale zamiast tego korzystają z systemu macOS Recovery lub Startup Manager.
- Klawisze: Command (⌘) + R (dla Recovery) lub Option (⌥) (dla Startup Manager).
- Kiedy nacisnąć: Podczas uruchamiania Maca.
Wskazówki dla użytkowników
- Nie spiesz się: Jeśli nie uda Ci się wejść do BIOS-u/UEFI za pierwszym razem, zrestartuj komputer i spróbuj ponownie.
- Sprawdź dokumentację: Jeśli nie jesteś pewien, jak wejść do BIOS-u w swoim laptopie, zajrzyj do instrukcji obsługi urządzenia.
- Aktualizacje BIOS/UEFI: Regularnie sprawdzaj dostępność aktualizacji BIOS/UEFI na stronie producenta. Aktualizacje mogą poprawić stabilność i wydajność sprzętu.
Podsumowanie
BIOS i UEFI to kluczowe elementy każdego komputera, które umożliwiają uruchomienie systemu operacyjnego. UEFI jest nowocześniejszym rozwiązaniem, oferującym lepszą funkcjonalność i bezpieczeństwo. Aby wejść do BIOS-u lub UEFI, należy znać odpowiednią kombinację klawiszy dla swojego urządzenia. Teraz, znając różnice i procedury, możesz śmiało zajrzeć do ustawień swojego komputera i w pełni korzystać z jego możliwości.
